صفحه سنگ ساب و برش یا صفحات سنگ فرز که در دسته سایندهها طبقهبندی میشوند، از هزاران دانه ساینده کوچک تشکیل شدهاند که توسط یک ترکیب رزین عالی به هم چسبیده و با فایبرگلس تقویت میشوند. بسته به نوع و کاربرد صفحه سنگ، ساینده موجود در آن متفاوت است. به طور مثال دانه ساینده تشکیل دهنده صفحه برش سنگبری، کارباید سیلیکون و دانه ساینده تشکیل دهنده در صفحه سنگ برش آهن و استیلبر آلومینیوم اکساید میباشد.
به طور کل دانههای ساینده به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم میشوند:
- سایندههای طبیعی: این دسته از سایندهها از املاح معدنی و سنگهای موجود در پوسته زمین مثل کلسیت، الماس، اکسید آهن، شن، کوارتز، ماسه سنگ و فلدسپات پودر شده به دست میآیند.
- سایندههای مصنوعی: این دسته از سایندهها از تعدادی املاح با سختی بالا مثل سرامیک، آلومینیوم اکساید، آلومینیوم زیرکونیوم یا زیرکونیا، یخ خشک، پودر شیشه، سیلیکون کارباید و فلز نیم سوز تشکیل شدهاند.
سایندهها به دلیل ساختار و استحکامی که دارند در عملیاتهایی چون سنباده زنی، برش، آسیاب کردن، خرد کردن، تیز کردن، متهزنی، صیقل دادن و پولیش کاری بهکار میروند. بنابراین استفاده از بهترین مواد جهت تولید انواع صفحههای سنگ ساب و برش بسیار مهم است.
سایز دانهها با ظرافت برش و جنس سطح مورد برش متناسب است؛ یعنی هرچه سایز دانههای تشکیلدهنده صفحه سنگ بزرگتر باشد، صفحه سنگ زبرتر است و برای برشهای با ظرافت کمتر مناسب است. هرچه دانههای تشکیل دهنده صفحه سنگ کوچکتر باشند، برای برشهای ظریفتر مناسب هستند. میزان زبری و سختی صفحات سنگ با اعدادی بر روی لیبل صفحات سنگ مشخص میشود. برای مثال اندازه 10 بسیار درشت و 100 ریز و اندازه 500 بسیار ریز است. کاغذ سنباده و پارچه سنباده نیز به همین شیوه تعریف و مشخص میشوند و اندازه دانه آنها پشت کاغذ یا پارچه ساینده چاپ میشود.
بنابراین برای برش و سایش قطعات ضخیم و سخت باید صفحهسنگهایی با دانهبندی درشت و اعداد کوچکتر را انتخاب کنید.
اندازه دانه یک ساینده با نمره ماسه سنگ مشخص میشود، که تابعی از اندازه چشمه الک است.
پرکاربردترین دانههای ساینده در صفحه سنگ ساب و برش
رایجترین و پرکاربردترین دانههای ساینده مورد استفاده در ساخت صفحه سنگ فرز شامل موارد زیر میباشد:
- آلومینیوم اکساید: آلومینیوم اکساید، کوراندوم نیز نامیده میشود. این ماده به دلیل چند منظوره بودن یکی از رایجترین مواد معدنی ساینده مصنوعی است. کوراندوم دارای کریستالهایی ساده و با خلوص بالا و دارای خاصیت شکنندگی است که جهت خراش دادن مواد با سختی سطح بالا، مناسب نیست، همچنین اشکال کنگلومرا از ماده معدنی اکسید آلومینیوم به سطح نفوذ میکند و باعث ایجاد دمای بالا میشود، بنابراین عمر ماده معدنی کاهش مییابد. آلومینیوم اکساید از سختی و استحکام بیشتری نسبت به سیلیکون کارباید و اکسید زیرکونیا برخوردار است. این ماده برای سنگ زنی انواع آلیاژها، فلزات آهنی و فولاد ضد زنگ مناسب است.
- سیلیکون کارباید: سیلیکون کارباید یک ماده معدنی شکننده است که با ذوب کوارتز و زغال سنگ کک تولید میشود. این ماده یکی از تیزترین و سختترین مواد معدنی است که باعث تکه تکه شدن لبههای جدید برش میشود و به همین دلیل قدرت برش آن بیشتر و سریعتر است. این ماده برای سنباده زنی مواد بسیار سخت مناسب است. از صفحات ساینده ساخته شده از این ماده معدنی جهت سنگ زنی، برش سنگ، بتن، سرامیک، کاشی و فلزات غیر آهنی استفاده میشود.
- آلومینیوم زیرکونیا: این ماده که زیرکونیوم نیز نامیده میشود، ساختار بلوری سادهای دارد و از ذوب آلومینا و زیرکونیا تولید میشود و لبههای آن تیز است. این ماده معدنی شکننده است (خود را تیز میکند)، اما به فشار کاری بالا نیاز دارد. برخلاف اکسید آلومینیوم، سختی آن کمتر است ولی برعکس آن دوام و تحمل بیشتری دارد؛ که آن را برای سنباده زنی بسیار تهاجمی با قدرت شروع عالی ایدهآل میکند. در حین سنباده زنی ابتدا اکسید زیرکونیا آزاد میشود و در نتیجه باعث شکسته شدن و سایش اکسید آلومینیوم میشود. صفحه سنگ فرزهای ساخته شده از این ماده ساینده جهت سنگ زنی فلزات آهنی، ریخته گری و فولاد ضد زنگ استفاده میشود.
انواع صفحه سنگ ساب و برش
به طور کلی صفحههای ساینده به دو دسته صفحه برش و صفحه ساب تقسیم میشوند.
صفحه برش جهت شکل دادن و بریدن قطعه کار مورد استفاده قرار میگیرد. این محصول بسته به نوع دانههای ساینده تشکیل دهنده و ضخامت به سه دسته تقسیم میشوند: صفحه برش استیل بر، صفحه برش آهن بر و صفحه برش سنگ بر.
هر یک از این نوع صفحه سنگ فرزها در سایزها و ضخامتهای متفاوتی تولید میشود که بسته به نوع و اندازه قطعه کار مورد استفاده قرار میگیرند. سایزهای موجود در بازار ایران عبارتند از 115 میلیمتری (مینی فرز)، 180 و 230 میلیمتری (صفحه سنگ بزرگ). صفحه فرز الماس نیز جزو صفحات برشی قرار میگیرند که جهت برش سنگهای گرانیتی، قطعات فلزی و غیر فلزی بهکار میروند.
صفحه ساب جهت سنگ زنی و سایش قطعه کار مورد استفاده قرار میگیرد که این صفحات نیز در سایزهای مختلفی در بزار موجود هستند و بسته به اندازه و جنس قطعه کار، نوع مناسب آن انتخاب میشود.
فرچههای سیمی، فلاپ دیسکها، سنبادههای دیسکی و سنبادههای پارچهای نیز در دسته سایندهها قرار دارند که عمل سایش را در قطعات فلزی و آهن انجام میدهند.
